Zorgcoöperatie Hoogeloon 3.0
Zorgcoöperatie Hoogeloon (gestart in 2005) was de eerste Zorgcoöperatie in Brabant én in Nederland. Een initiatief dat veel navolging heeft gekregen: het is een voorbeeld voor velen om de transformatie in het sociale domein vorm te geven. Ongeveer anderhalf decennium later is het tijd om de zorgcoöperatie te herijken.
“Sluit het aanbod van de zorgcoöperatie nog wel voldoende aan bij de huidige wensen en behoeften van de inwoners? Zijn er intussen nieuwe of andere behoeften waar de zorgcoöperatie op kan of moet inspelen? En hoe betrekken we de inwoners, vooral ook de jongeren, bij de Zorgcoöperatie? Met die vragen kwam Marlou Kremer, voorzitter van de Zorgcoöperatie Hoogeloon in 2018 bij het PON terecht.
Marlou Kremer, voorzitter van de Zorgcoöperatie Hoogeloon
"Na veertien jaar waren we toe aan een herijking van de zorgcoöperatie. Het zorglandschap en de maatschappij is intussen sterk veranderd. "
Marlou: “Na veertien jaar waren we toe aan een herijking van de zorgcoöperatie. Het zorglandschap en de maatschappij is intussen sterk veranderd. Om ook voor de toekomst bestendig (en koploper) te blijven, verandert de zorgcoöperatie graag met alle ontwikkelingen mee. Ook was het tijd om het gevoel van eigenaarschap voor de zorgcoöperatie binnen de gemeenschap een nieuwe boost te geven. Circa 10% van de inwoners is lid van de zorgcoöperatie. De leden, het bestuur en de vele vrijwilligers zijn erg betrokken, maar de niet direct betrokkenen (de 90% die geen lid is) zien de zorgcoöperatie als club die mooie dingen doet, maar waar je je pas bij aansluit zodra je zorg nodig hebt.”
Het PON heeft de zorgcoöperatie bij de start in 2005 op weg geholpen. “Net als destijds bij de start van de zorgcoöperatie vinden we het belangrijk om de gemeenschap zelf te laten meedenken over de richting waarin de zorgcoöperatie zich zou moeten ontwikkelen en welke wensen en behoeften er zijn, die de zorgcoöperatie zou kunnen oppakken. We wilden dus samen met de Hoogeloonse inwoners (jong en oud!) in gesprek over de toekomst van de zorgcoöperatie en hebben het PON gevraagd ons hierbij opnieuw te helpen”, aldus Marlou.
De aanpak van de herijking
Samen met de zorgcoöperatie en alle organisaties die al actief zijn in het dorp heeft het PON een plan van aanpak uitgewerkt. Er is een veerkrachtdialoog georganiseerd, huis-aan-huis een dorpsenquête verspreid en er zijn vervolgens werkgroepen gevormd om alle ideeën verder uit te werken.
Marlou geeft aan: “We willen zorg en welzijn zo breed mogelijk benaderen en kijken of we ook in andere leeftijdscategorieën onze diensten kunnen aanbieden. Nu worden we toch vooral gezien als clubje voor de oudere ouderen in de categorie ‘ziek, zwak en misselijk’. Van dat imago willen we af. Samenwerken binnen het dorp is belangrijk. Bij de voorbereiding hebben we daarom alle groepen betrokken die in Hoogeloon actief zijn met zaken die de zorg en het welzijn in het dorp raken, zoals de dorpsraad, het steunpunt, de KBO, de contactgroep, Eyes Wide Open et cetera. We hadden een gezamenlijk doel met het onderzoek: het waarborgen en bevorderen van de zorg en het welzijn van de inwoners in Hoogeloon.”
"Nu worden we toch vooral gezien als clubje voor de oudere ouderen in de categorie ‘ziek, zwak en misselijk’. Van dat imago willen we af"
De Veerkrachtdialoog: spelenderwijs bedenken hoe de zorg beter kan Op 19 januari 2019 organiseerde de zorgcoöperatie samen met de andere organisaties uit het dorp een bijeenkomst, waarbij zo’n 80 inwoners op een leuke en gezellige manier met een inspirerend spel, De Veerkrachtdialoog, onder leiding van het PON met elkaar bespraken hoe ze de zorg en het welzijn van jong en oud in Hoogeloon nog verder kunnen verbeteren.
Deelnemers konden kiezen uit 5 thema’s/vragen:
- Zorg voor Elkaar Wat kunnen de inwoners in Hoogeloon (jong en oud) voor elkaar betekenen?
- Veiligheid Hoe zorgen we ervoor dat iedereen in Hoogeloon zich veilig voelt?
- Eenzaamheid Hoe zorgen we ervoor dat niemand in Hoogeloon eenzaam hoeft te zijn?
- Gezondheid Hoe kunnen we de gezondheid van onze inwoners (zowel jong als oud) bevorderen?
- Zorgcooperatie is er voor ALLE leeftijdsgroepen Zorgcooperatie richt zich nu vooral op ouderen. Wat zou de zorgcoöperatie kunnen betekenen voor andere groepen in Hoogeloon?
Dit leverde tientallen ideeën en acties op, uiteenlopend van het organiseren van dorpsactiviteiten voor jong en oud tot het opzetten van professionele kinderopvang. Van het bij elkaar brengen van vraag en aanbod van hulpvragen tot het bouwen van woningen voor jongeren. En van het signaleren en aanpakken van eenzaamheid tot het stimuleren van beweging en gezondheid en het verbeteren van de (verkeers)veiligheid. Klik hier voor het complete verslag van De Veerkrachtdialoog.
Dorpsenquête Om te toetsen of de inwoners ook wel behoefte hebben aan deze acties en welke wensen, behoeften en ideeën er nog meer leven onder de inwoners heeft het PON een vragenlijst opgesteld die huis-aan-huis in het dorp is verspreid. De vragenlijst was bedoeld voor alle inwoners van 18 jaar en ouder en kon op papier of digitaal worden ingevuld. In totaal vulden 532 inwoners (jong en oud) de vragenlijst in. "Een mooie respons, mede dankzij een groepje actieve vrijwilligers die langs de deuren zijn geweest om de vragenlijst op te halen." aldus Marlou. Klik hier voor de resultaten van de enquête.
“De werkgroepen zijn enthousiast van start gegaan, maar je merkt wel dat het nog lastig is het momentum vast te houden"
Werkgroepen die de ideeën verder uitwerken en uitvoeren De acties en ideeën die zijn voortgekomen uit de bijeenkomst van 19 januari én de resultaten uit de enquête, zijn vervolgens door de zorgcoöperatie, in samenwerking met de inwoners en organisaties van Hoogeloon verder opgepakt. Hiervoor zijn acht werkgroepen gevormd:
- Contact & eenzaamheid
- Hulp vragen en aanbieden
- Kinderopvang
- Beweging & gezondheid
- Zorgdiensten
- Activiteiten jong & oud
- Woningbouw
- Veilig dorp
Het PON en de zorgcoöperatie hebben de werkgroepen op gang geholpen en het eerste half jaar ondersteund. Elke werkgroep heeft een kartrekker benoemd.
De kartrekkers kwamen regelmatig bijeen om met elkaar af te stemmen waar de werkgroepen mee bezig zijn en waar ze elkaar kunnen aanvullen. Vanaf maart 2020 was het tijd voor de werkgroepen om zelfstandig verder aan de slag te gaan. Om de continuiteit te waarborgen koppelen ze voortaan in elke openbare dorpsraadvergaderingen terug hoe ze ervoor staan en geven ze aan wanneer en waarbij ze hulp kunnen gebruiken van elkaar en van hun dorpsgenoten.
Marlou: “De werkgroepen zijn enthousiast van start gegaan, maar je merkt wel dat het nog lastig is het momentum vast te houden. De zorgcoöperatie heeft inmiddels een folder gemaakt en huis-aan-huis verspreid om de zorgcoöperatie meer bekendheid te geven. Uit het onderzoek is onder andere gebleken dat iedereen de zorgcoöperatie kent, maar dat de helft niet precies weet wat we doen. Dat hebben we dus opgepikt. We gaan nog meer doen aan promotie en hebben
geconcludeerd dat we ons als zorgcoöperatie blijven richten op de zorg en het welzijn van de ouderen in het dorp. 74% van de inwoners is van mening dat de zorgcoöperatie zorg biedt die anders niet aanwezig zou zijn. Dat is natuurlijk altijd fijn om te horen. Ook de werkgroep contact en eenzaamheid loopt goed. Ondanks dat uit het onderzoek bleek dat de eenzaamheid in Hoogeloon gering is, is het maatjesproject dat de werkgroep heeft opgezet een succes. Waarschijnlijk komt het juist door al deze mooie initatieven dat er minder mensen eenzaam zijn.
Uit het onderzoek zijn ook initiatieven ontstaan die buiten de werkzaamheden van de zorgcoöperatie vallen. Zo bleek bijvoorbeeld behoefte aan kinderopvang. Een aantal inwoners zijn vervolgens meteen aan de slag gegaan met het oprichten van een agrarisch kinderdagverblijf in het dorp. Er is nu wat vertraging met vergunningen, maar die zal er uiteindelijk ook zeker wel komen."
