Maatschappelijke impact van het coronavirus groter voor lage inkomens

Tekst: Loet Verhoeven Beeld: Unsplash

Hoe gaat met de inwoners van Brabant in tijden van corona? Welke gevolgen heeft deze crisis voor hun persoonlijke situatie en belevingswereld? Uit periodiek onderzoek van Het PON & Telos blijkt dat de crisis met name op Brabanders met een laag inkomen een flinke impact heeft.

Hoewel de coronacrisis vrijwel niemand onberoerd laat, zijn er specifieke groepen aan te wijzen die onevenredig hard worden getroffen. Zo zien we dat traditioneel kwetsbare groepen zoals ouderen en mensen met gezondheidsproblemen extra risico lopen. Ook zien we dat veel jongvolwassenen mentaal in de knoop zitten en zich relatief vaak eenzaam voelen. Verder heeft ook inkomensongelijkheid gevolgen voor de uitwerking van de coronacrisis. Zo was de kans om te overlijden aan het coronavirus voor de armste 20% van de Nederlanders die geen (thuis- of langdurige) zorg ontvingen, twee keer zo groot als voor de rijkste 20%.

Impact voor lage inkomens

Naast de geschetste gezondheidsrisico’s, heeft de coronacrisis waarschijnlijk ook een flinke maatschappelijke impact op Brabanders met een laag inkomen. Het valt te verwachten dat deze mensen zich bijvoorbeeld wat meer zorgen maken over hun werk, doordat ze bij werkverlies vaak sneller in de financiële problemen komen. Ook wonen mensen met een laag inkomen vaak relatief klein, waardoor spanningen thuis gedurende de coronacrisis sneller kunnen oplopen. En verder blijkt uit onze Veerkrachtmonitor dat mensen met een laag inkomen doorgaans minder redzaam zijn. Dit betekent dat dat ze doorgaans minder goed in staat zijn om met een schok, zoals de coronacrisis, om te gaan. Om meer licht te werpen op de maatschappelijke impact van ‘corona’ op Brabanders met een laag inkomen, kijken we voor dit artikel naar de negende meting van de Monitor maatschappelijke effecten coronavirus die begin september is uitgevoerd. Daarbij zetten we de resultaten van Brabanders met een jaarlijks bruto gezinsinkomen tot €20.000 af tegen het Brabants gemiddelde.

image

Om de maatschappelijke impact van het coronavirus in kaart te brengen, voert het PON & Telos elke twee maanden een peiling uit onder de inwoners van Noord-Brabant. Dit doen wij in opdracht van de provincie Noord-Brabant en in nauwe samenwerking met de Brabantse veiligheidsregio’s. We vragen Brabanders onder andere naar hun draagvlak voor de op dat moment geldende maatregelen en hoe deze hun leven beïnvloeden. Daarnaast gaan we wat dieper in op de gevolgen van de coronacrisis voor het lichamelijk en mentaal welzijn van de Brabanders. Eind november verschijnen de resultaten van meting 10 van deze Monitor maatschappelijke effecten coronavirus. In die meting staan we uitgebreid stil bij de aangekondigde maatregelen van 2 november en de maatschappelijke impact daarvan op de Brabander.

Brabanders met een laag inkomen geven vaker dan gemiddeld aan dat zij zich bang, verdrietig en gestrest voelen door de huidige coronasituatie.

Mentale impact

Brabanders met een laag inkomen geven vaker dan gemiddeld aan dat zij zich bang, verdrietig en gestrest voelen door de huidige coronasituatie. Dit zou te maken kunnen hebben met het feit dat het voor deze groep gemiddeld minder vaak duidelijk is hoe de maatregelen verder versoepeld gaan worden. Ook geven Brabanders met een laag inkomen minder vaak aan dat de huidige situatie inmiddels (redelijk) normaal voor hen is geworden en hebben zij het gemiddeld vaker zwaarder met de coronacrisis, naarmate deze langer duurt.

We vroegen Brabanders ook of zij zich wel eens eenzaam of alleen voelen. We zien dat 16 procent van de Brabanders met een laag inkomen zich meestal of vrijwel altijd eenzaam voelt. Dit ligt een stuk hoger dan het Brabants gemiddelde (8 procent). Ook buiten de coronacrisis gerekend weten we dat mensen met een laag inkomen vaker dan gemiddeld kampen met gevoelens van eenzaamheid. Dit komt onder andere doordat veel sociale activiteiten geld kosten, waardoor mensen met een laag inkomen hier niet aan kunnen deelnemen.

Draagvlak

Ook vroegen we Brabanders in welke mate zij de basisregels opvolgen en peilden we hun vertrouwen in de geldende adviezen en maatregelen. De groep Brabanders met een laag inkomen heeft minder vertrouwen in de huidige adviezen en maatregelen om het coronavirus terug te dringen dan gemiddeld het geval is. Wel houden Brabanders met een laag inkomen zich gemiddeld vaker aan de basisregels. Zo letten zij vaker op algemene hygiëne, handen schudden en anderhalve meter afstand houden.

Zorgen

Tot slot zien we dat Brabanders met een laag inkomen zich relatief meer zorgen maken over verschillende aspecten van de coronacrisis (zie figuur). Zo maakt meer dan de helft van de Brabanders in deze groep zich zorgen over de eigen lichamelijke gezondheid en de lichamelijke/geestelijke gezondheid van anderen. Ruim driekwart van de Brabanders met een laag inkomen maakt zich zorgen over andere mensen die zich niet aan de maatregelen houden, de afnemende werking van de vaccins, en de vaccinatiegraad in de rest van de wereld.

Figuur: percentage Brabanders dat zich enige tot veel zorgen maakt over ...

De maatschappelijke impact van het coronavirus lijkt inderdaad groter te zijn voor Brabanders met een laag inkomen. Het blijft onverminderd van belang om aandacht te schenken aan de groepen die zwaarder worden getroffen

Al met al lijkt de maatschappelijke impact van het coronavirus inderdaad groter te zijn voor Brabanders met een laag inkomen. Zij zijn vaker gestrest, voelen zich vaker eenzaam en maken zich meer zorgen over verschillende aspecten van de coronacrisis. Nu de coronacijfers weer oplopen en er weer aanvullende maatregelen zijn afgekondigd, blijft het onverminderd van belang om aandacht te schenken aan de groepen die zwaarder worden getroffen.

Wil je meer informatie over dit onderwerp? Neem contact op met Loet Verhoeven