‘Alles van waarde is weerloos’

Wie bij cultuur aan waarde denkt, schiet al snel een beroemde dichtregel te binnen. 'Alles van waarde is weerloos’ dichtte Lucebert in het gedicht ‘De zeer oude zingt’. Het is een gedicht over kwetsbaarheid en onzekerheid en toch ook – of misschien zelfs juist – over het besef dat wat van waarde is in zijn kwetsbaarheid zichtbaar wordt. Dat kwetsbaarheid net als kracht rijk is en betekenis heeft. Dat je het niet moet willen grijpen, laat staan beperken, maar eerder ruimte moet geven en laten groeien. Uiterst Zen. Althans: dat lees ik er in.

De kunsten laten ons beleven wat analyse dreigt weg te halen, schreef ik eerder in het voorwoord van mijn proefschrift. Daarom passen analyse en kunst goed bij elkaar. Het gesprek over de waarde van cultuur wordt complexer en dus rijker als verschillende invalshoeken mee mogen doen. Als de waarde van cultuur niet wordt verkleind tot iets ongrijpbaars en cultuur zelf niet tot een hobby. Als cultuur gezien wordt in de volle betekenis die het voor individu, groep en samenleving heeft. In de economische betekenis van activiteiten van corso tot concertzaal en de werkgelegenheid die dat oplevert. In de sociale betekenis voor bezoekers en beoefenaars. En natuurlijk in de betekenis die de cultuursector heeft ten opzichte van andere sectoren. Zo laat het onderzoek naar Waarde van Cultuur in Brabant, zien dat Brabanders veel waarde hechten aan culturele voorzieningen en activiteiten. Ook als cement in de samenleving.

Het is de combinatie van analyse en ervaring die het gesprek over cultuur verder brengt dan de borreltafel, zoals de voormalig directeur van KunstLoc Chris van Koppen het verwoordde. Het is dan ook mooi dat onze samenwerkingspartner KunstLoc het debat hierover opzoekt, met een expertmeeting met Justin O’Connor, professor of Cultural Economy van de University of South Australia op 7 oktober aanstaande.

Het gedicht van Lucebert kent 14 regels, 63 woorden, 249 letters en een dubbele punt. Niet meer en niet minder. De beroemde dichtregel ‘alles van waarde is weerloos’ is misschien wel de meest geciteerde dichtregel uit de Nederlandse dichtkunst. Het staat op het voormalige kantoorgebouw van verzekeringsmaatschappij Nieuw Rotterdam en wordt te pas en te onpas gebruikt in talkshows, reclames en rapporten. En er is meer over te zeggen. Voel het gedicht. Durf het hardop uit te spreken en ervaar de schoonheid van dit prachtige gedicht.

Patrick