Vertrouwen in veerkracht

Voorwoord door Patrick Vermeulen Directeur-bestuurder Het PON & Telos

Dr. Patrick Vermeulen Directeur-bestuurder Het PON & Telos

Enkele weken geleden ontving ik uit handen van Esmah Lahlah en Ralf Embrechts een ‘VertrouwensPin’. Met de benoeming van een aantal ambassadeurs van vertrouwen willen ze benadrukken dat persoonlijke aandacht en vertrouwen, onze samenleving verder helpt. Niet wantrouwen, regels en ingewikkelde procedures zouden leidend moeten zijn, maar aandacht voor mensen, de bedoeling achter de regels en het vertrouwen dat mensen mee willen doen. Ieder op zijn of haar eigen manier. Dat niet iedereen mee kán doen is opnieuw duidelijk geworden in onze nieuwste Veerkrachtmonitor in Brabant. Tussen 2017 en 2020 is de veerkracht in Brabant afgenomen. Inwoners zijn minder redzaam, hebben minder vertrouwen in elkaar, participeren minder en hebben vaker contact met hulpverleners. Terwijl die veerkracht juist nu belangrijk is. Niet alleen vanwege de directe impact van de coronacrisis, ook voor de langere termijn als het gaat om voortgaande transities naar een duurzamere samenleving. Al bijna 75 jaar verdiepen we ons in de ontwikkeling van de samenleving. In ons jaaressay van 2017 ‘Vertrouwen in veerkracht’, benoemden we de grote kracht van de (Brabantse) samenleving, maar ook de noodzaak om te blijven "investeren in sociale samenhang, nieuwe vormen van directe solidariteit tussen mensen en indirecte solidariteit vanuit de overheid. En (daarmee) in vertrouwen. Ook om te voorkomen dat groepen in de samenleving steeds verder van elkaar komen te staan.” We hebben elkaar hard nodig bij de transities die voorliggen. Duurzaamheidstransities vragen naast institutionele veranderingen, om aanpassing van het gedrag en leefstijl van mensen. Of mensen daadwerkelijk mee zullen bewegen en in welke mate, hangt af van de mate waarin ze zich betrokken voelen bij en verantwoordelijk voelen voor de situatie. Dat kan niet zonder bruggen te slaan en uit te gaan van het goede in mensen. Of zoals Rutger Bregman mooi verwoordt: uitgaan van het idee dat de meeste mensen deugen. Loslaten dus. Minder regels en controle. Tegelijkertijd mensen ondersteunen en begeleiden, want als je vertrouwt op eigen kracht, zal je bereid moeten zijn om te investeren in mensen die minder veerkrachtig zijn. Zoals eerder door het SCP en de WRR benoemd: versterken van bijvoorbeeld sociale vaardigheden, doelen stellen en om leren gaan met verleiding en tegenslag. En hoe gaat het met het vertrouwen in Tilburg? Van de eerste groep van ambassadeurs hebben de meeste een tweede VertrouwensPin doorgegeven aan anderen. Ik ook. Dat geven alleen al voelde als een enorm cadeau voor mezelf. Wat heerlijk om na te mogen denken over wie je als het er op aan komt echt vertrouwt. En wie je zelf vertrouwen ziet doorgeven. Ik heb de mijne gegeven aan Rijk Vlaanderen, die vanuit allerlei rollen jongeren heeft geholpen met het zetten van hun volgende stap. Dat is immers de enige hulp die telt. Het lukt hem oordelen en regels los te laten. Niet mensen vragen iemand anders te zijn, maar open te staan voor de kracht die in mensen schuilt. Ik wens je veel leesplezier met de onderzoeken en verhalen over veerkracht in deze bijzondere tijd.

Hartelijke groet, Patrick