"Kunst en cultuur zijn onderdeel van wie we zijn."

Na de 3e editie van het onderzoek Waarde van Cultuur citeerde ik in ons magazine uit het gedicht van Lucebert ‘De zeer oude zingt’ met zijn beroemde dichtregel “Alles van waarde is weerloos”. Inmiddels presenteren we met trots de 4e editie. Het is verleidelijk in deze tijd over cultuur te spreken als iets dat kwetsbaar is en beschermd moet worden, maar dan gaan we voorbij aan de betekenis die kunst en cultuur in onze samenleving heeft.

Cultuur is niet klein, niet onbeduidend, niet zielig. Cultuur is groots, belangrijk en betekenisvol in vele opzichten. En verdient juist daarom waardering. Kunst en cultuur brengt mensen samen, vergroot ons kritisch vermogen en bevordert ons welzijn. Het is een wezenlijk onderdeel van wat we brede welvaart zijn gaan noemen: de kwaliteit van leven in de samenleving. De sector is bovendien economisch van belang en brengt creativiteit die nodig is om tal van maatschappelijke vraagstukken aan te pakken.

Kunst en cultuur zijn uitingsvorm en vormen van onze identiteit. Continu in ontwikkeling in een boeiend samenspel met wat verder in de samenleving gebeurt. Mooie voorbeelden hiervan vonden we in ons onderzoek naar jongerencultuur in Helmond. Jongeren blijken behoefte te hebben aan culturele activiteiten in een sociale context. Sinds de coronacrisis is het gebruikelijk geworden om vooral bij anderen thuis af te spreken en jongeren geven aan nu vooral plekken te missen om veilig met anderen te zijn en met anderen cultuur te beoefenen. Bijzonder hoe de Helmondse stadskunstenaar Daisy Roefs met haar fotografie jongeren een podium biedt waar ze zichzelf kunnen uitdrukken en samen komen. Daarmee draagt ze bij aan het doorbreken van taboes rondom bijvoorbeeld mentale gezondheid en armoede.

Een ander mooi voorbeeld van het samenspel tussen ontwikkelingen in de samenleving en cultuur is de verduurzaming van de sector zelf. Wie afgelopen zomer een of meerdere festivals bezocht heeft opnieuw kunnen merken hoezeer het festivalleven is veranderd: van fossielvrij festivalvervoer tot recycling van bekers en tenten. De koplopers zetten zich volop in, maar zoals geldt in de rest van de samenleving: er is ook nog veel te doen. Zo bleek uit de verkenning naar verduurzaming van de sector dat we in opdracht van het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap hebben gedaan.

Er is sowieso nog veel te doen. Het onderzoek Waarde van Cultuur in Brabant laat groei zien in culturele bezoeken. 90% van alle Brabanders bezocht in 2023 een of meer culturele activiteiten. En jongeren doen daar volop aan mee, al zijn ze kritischer op het aanbod dan anderen. We nodigen je graag uit op het nieuwe dashboard te kijken, met waardevolle informatie voor beleidsmakers en professionals in de culturele sector, bijvoorbeeld om het aanbod beter op wensen van bezoekers en beoefenaars af te stemmen. We hopen dat je daar nieuwe inspiratie uit haalt, want zoals de samenleving voortdurend in beweging is geldt dat ook voor kunst en cultuur in al haar verschijningsvormen. Kunst en cultuur zijn onderdeel van wie we zijn en willen zijn en is daarom onlosmakelijk met onze kwaliteit van leven verbonden.

Veel leesplezier, hartelijke groet, Patrick Vermeulen