Wonen, werken en (samen)leven
De noodzaak van een integrale aanpak arbeidsmigratie
Tekst: Marleen van der Haar
Foto: Joyce van Belkom
De aanpak van arbeidsmigratie is gebaat is bij een integrale benadering. We raden bestuurders en ambtenaren daarom aan om bij het maken van beleid rondom arbeidsmigratie niet alleen wonen mee te nemen, maar ook werken en (samen)leven. Door deze onderwerpen in samenhang af te wegen, kom je tot een langetermijnvisie op waar je als (lokale) samenleving naartoe wil – als leidraad voor de gemeentelijke besluitvorming.
De afgelopen jaren hebben we verschillende onderzoeken uitgevoerd voor (samenwerkende) overheden. In deze onderzoeken hebben we alle betrokken stakeholders bevraagd; van uitzendbureau tot inlenend bedrijf, en van arbeidsmigranten zelf tot omwonenden van locaties waar arbeidsmigranten verblijven. Alleen door de héle keten in beeld te brengen krijg je immers goed zicht op de verschillende perspectieven en belangen die noodzakelijk zijn voor overheden om tot afgewogen besluitvorming te komen.
Integraal beleid niet vanzelfsprekend
Uit deze onderzoeken en de ervaringen van de ondervraagde stakeholders is gebleken dat de inzet op huisvestingsbeleid – voor veel gemeenten nog altijd een heet hangijzer – slechts het begin is van de gemeentelijke opgave als het gaat om deze groep internationale, vaak kwetsbare werknemers. Ook het landelijke rapport van Emile Roemer (Geen tweederangsburgers uit 2020) onderstreept de noodzaak om aan verschillende knoppen te draaien om arbeidsmigranten beter te beschermen.
Tegelijkertijd wijst ons onderzoek in alle Brabantse gemeenten van een jaar later uit dat een integrale aanpak (waarin de beleidsvelden wonen & leefomgeving, economie & arbeidsmarkt én samenleving & sociaal domein samenkomen) nog lang niet vanzelfsprekend is. Het merendeel van de Brabantse gemeenten had in 2021 geen integraal beleid op arbeidsmigratie; het lokale beleid richtte zich nog altijd voornamelijk op het faciliteren en regisseren van tijdelijke huisvesting van arbeidsmigranten. Slechts een klein deel van de gemeenten had wél een integraal beleid, waarin – naast kaders rondom huisvesting – ook beleidsmaatregelen waren opgenomen op het gebied van bijvoorbeeld positieversterking op de arbeidsmarkt, werkveiligheid, en sociale vraagstukken als integratie (taalverwerving), gezondheid en welzijn.
Gemiste kans
Dat een integraal beleid op arbeidsmigratie nog altijd geen gemeengoed is, is een gemiste kans voor gemeenten; zeker nu de inzet van internationale werknemers naar verwachting ook in de toekomst nodig zal zijn. Ook als de werk- en woonomstandigheden van arbeidsmigranten verder verbeteren door de uitvoering van de adviezen van Roemer, dan nog is het zaak om inwoners mee te nemen in deze ontwikkeling en arbeidsmigranten te ondersteunen bij het vinden van een (stabielere) plek in de samenleving.
Videoserie 'De keten in beeld'
In onze vierdelige videoserie gaat onderzoeker Marleen van der Haar in gesprek met vier stakeholders: de arbeidsmigrant zelf, de gemeente, de werkgever en de welzijnsorganisatie over het belang van een integrale, lokale aanpak. Bekijk hieronder de video’s. Bekijk hier alle vier de delen van onze videoserie ‘Arbeidsmigratie: de keten in beeld’.
Interview met een arbeidsmigrant
Interview met een werkgeversorganisatie
Interview met een welzijnsorganisatie
Interview met een wethouder
(Marc van Schuppen is inmiddels niet meer werkzaam als Wethouder van Gemeente Best)
