De Brede Welvaartscan
Een eyeopener die de mogelijke impact van projecten op brede welvaart laat zien
Tekst: Jonna Kroeze & Mirjam Smulders Foto: Brands People - Unsplash
Na jarenlange ervaring met het gebruik van de Duurzaamheidscan zijn we afgelopen jaar begonnen met het ontwikkelen van de zogenoemde Brede Welvaartscan. Het prototype hebben we uitgeprobeerd in gesprek met de projectleiders van de Regio Deal Makes & Moves. Dit leidde tot verrassende gesprekken, diverse eyeopeners én nadere concretisering van het begrip Brede Welvaart.
Wat is de Brede Welvaartscan?
Om een idee te krijgen van de impact van projecten op de verschillende Brede Welvaartsaspecten (zoals gezondheid en milieu), hebben we de Brede Welvaartscan ontwikkeld. De Brede Welvaartscan is een kwalitatief instrument, gebaseerd op de Duurzaamheidscan, dat helpt om concrete beleidsvoornemens en projecten te beoordelen op hun bijdrage aan brede welvaart.
De Brede Welvaartscan kan zowel individueel worden gebruikt als in kleine en grote groepen. Zo hebben we gezien dat de Duurzaamheidscan de afgelopen jaren met name is gebruikt door beleidsmedewerkers van overheden, maar ook door projectmanagers uit het bedrijfsleven. Onze verwachting is dat dit ook voor de Brede Welvaartscan zal gaan gelden.
Over de auteurs
Jonna Kroeze MSc Adviseur-onderzoeker
Jonna Kroeze werkt als adviseur-onderzoeker bij Het PON & Telos. Ze werkt aan verschillende projecten rondom duurzame ontwikkeling, brede welvaart en het meten van impact. Zo werkt ze mee aan de monitoring van de RegioDeal Midden- en West-Brabant en de Nationale Monitor Duurzame Gemeenten.
drs. Mirjam Smulders Senior adviseur-onderzoeker
Mirjam Smulders is senior adviseur-onderzoeker bij Het PON & Telos. Ze zet haar kennis over impactmonitoring in voor monitoring van Brede Welvaart, lerend monitoren en bij specifieke opdrachten. Ze is betrokken bij de ontwikkeling van Regio Deals en methodieken als Brede Welvaartscans of Brede Welvaart Dialogen.
Waar kun je de Brede Welvaartscan voor inzetten?
Het verkrijgen van kwalitatieve input over plausibele impact
bijvoorbeeld als onderdeel van een monitor
Het vergroten van bewustwording over de impact op Brede Welvaart
Het aangaan van de dialoog met verschillende stakeholders
op basis van individueel ingevulde scans
Voorbeeld uitwerking thema's en subthema's
Gesprekstool om dialoog aan te gaan
Zelf hebben we de Brede Welvaartscan tot nu toe vooral ingezet als gesprekstool, aan de hand waarvan we de verschillende subthema’s van het concept hebben besproken met de projectleiders van bijvoorbeeld de Regio Deal-projecten. Eerst geven de gesprekspartners daarbij aan ieder subthema een impactsscore, van -5 tot +5. Dit is een subjectieve score, op basis van hun eigen inschatting.
Bij ieder subthema beschrijven we vervolgens een aantal factoren waaraan je kunt denken wanneer je de Brede Welvaartscan invult. Zo kun je bij gezondheid niet alleen kijken naar de ‘harde’ kant van gezondheid, zoals de verwachte zorgkosten in een regio, maar ook naar ervaren gezondheid en leefstijlaspecten – de ‘zachtere’ kant. Ander voorbeeld: bij milieu kijken we niet alleen naar de luchtkwaliteit, maar ook naar de staat van de natuur.
Door alle subthema’s binnen het concept een score tussen de -5 en +5 te geven, en deze score toe te lichten, krijg je aan het einde een overall beeld te zien van de (verwachte) effecten op de verschillende thema’s.
De meeste mensen die we spraken hadden simpelweg nog niet eerder over Brede Welvaart nagedacht.
Onze ervaringen bij de Brede Welvaartscans van de Regio Deal Makes and Moves
We zijn met de projectleiders van de projecten uit de Regio Deal Midden en West-Brabant Makes and Moves in gesprek gegaan aan de hand van de Brede Welvaartscan, met als doel om hun perceptie op de impact van hun projecten in kaart te brengen. Voor velen van hen was het een eerste, uitgebreide kennismaking met Brede Welvaart. Daarom was een goede toelichting op het concept noodzakelijk.
De Regio Deal-projecten focussen zich met name op enkele subthema’s van Brede Welvaart, en bij de start van de projecten is niet met de integrale Brede Welvaartsblik naar de uitdagingen gekeken. De meeste mensen die we spraken hadden simpelweg nog niet eerder over Brede Welvaart nagedacht. Toch hebben we, door het stellen van de juiste vragen, de scans toch goed gezamenlijk in kunnen vullen.
Zo leerden we dat het bij sociale samenhang niet alleen gaat om het hebben van gezamenlijke normen en waarden, maar ook om het creëren van een sterk zakelijk netwerk waarin partners elkaar goed weten te vinden. Tegelijkertijd leerden de projectleiders meer over de verschillende thema’s waarop je impact kunt hebben. Opmerkelijk was dat zij de positieve impact van hun activiteiten doorgaans goed in beeld hadden, maar de mogelijke negatieve impact – mede door de formulering van de doelen aan het begin van het project – vaak wat minder.
Voor meer reflecties over lerend monitoren van Brede Welvaart zie ons artikel '4 leerpunten bij het monitoren van de impact op brede welvaart'.
De meeste mensen die we spraken hadden simpelweg nog niet eerder over Brede Welvaart nagedacht.
Echte eyeopener
We hebben gemerkt dat de Brede Welvaartscan als een echte eyeopener heeft gewerkt. Eind 2023 herhalen we de scan met de Regio Deal-projecten die dan nog lopen. Hopelijk zien we dan verdere verbeteringen op de verschillende subthema’s van Brede Welvaart!
